Máy công cụ bao gồm những loại máy nào?

Máy công cụ ngày càng phát triển với khả năng thực hiện các công việc phức tạp một cách hiệu quả và chính xác. Khi sản xuất các các bộ phận phức hợp có kích thước và hình dạng khác nhau của các dự án gia công cần rất nhiều loại máy công cụ để hỗ trợ hiệu quả. Ngày nay các máy công cụ được ứng dụng nhiều công nghệ tiên tiến góp phần quan trọng trong cơ khí chính xác nói chung hay công nghiệp hỗ trợ nói riêng. Dẫn đến máy công cụ có hàng trăm loại máy có kích thước khác nhau, vậy làm thế nào để phân biệt và ứng dụng chúng một cách hiệu quả nhất? Hãy cùng RX Tradex tìm hiểu “Máy công cụ bao gồm những loại máy nào?” qua bài viết dưới đây.

1. Cách phân loại máy công cụ.

• Máy công cụ thường đề cập đến các máy sản xuất máy móc khác và được chia thành các loại như: Máy công cụ cắt kim loại, máy công cụ rèn và máy công cụ chế biến gỗ.
• Theo phương pháp xử lý hoặc sử dụng, chúng có thể được chia thành các loại như: Máy tiện, máy phay, máy bào, máy mài, máy khoan, máy chuốt, máy ép,…
• Theo kích thước và chất lượng của phôi được sản xuất, chúng bao gồm: Máy công cụ, máy công cụ vừa và nhỏ, máy công cụ lớn (10 – 30 tấn), máy công cụ hạng nặng (30 – 100 tấn) và máy công cụ siêu nặng (trên 100 tấn).
• Theo độ chính xác gia công máy công cụ, chúng có thể được chia thành 2 loại như: Máy công cụ có độ chính xác tương đối và máy có độ chính xác tuyệt đối.
• Theo các phương pháp điều khiển khác nhau, máy công cụ bao gồm: Máy công cụ truyền thống và máy công cụ CNC với công nghệ cắt gọt kim loại hiện đại, độ chính xác cao, năng suất lớn.
• Theo cấu trúc và cách bố trí, máy công cụ có thể được chia thành 3 loại chính: Loại dọc, loại ngang và loại giàn,…

2. Những loại máy công cụ được sử dụng rộng rãi.

2.1. Máy công cụ tiện.

Máy tiện sử dụng điện để quay phôi trên một trục. Phôi thường được gia công bằng tay hoặc điều khiển tự động bằng máy tính. Các hoạt động cắt gọt của máy tiện được thực hiện dựa trên 2 chuyển động chính: Chuyển động quay tròn của phôi và chuyển động chạy ngang, dọc của dao tiện. Chuyển động quay của phôi sẽ tạo ra tốc độ cắt. Chuyển động chạy dao sẽ tạo ra năng xuất gia công và độ bóng bề mặt gia công. Người sử dụng có thể thực hiện các thao tác khác nhau trên máy tiện như: Dao, tạo khía, khoan, tạo mặt, gia công, chà nhám, biến dạng và tạo ren,…

Trong cơ khí, tiện là phương pháp gia công thông dụng nhất. Số lượng các loại máy công cụ tiện chiếm từ 25% đến 35% tổng số các loại máy móc gia công cơ khí cắt gọt trong nhà xưởng. Máy tiện thường được sử dụng để gia công các miếng gỗ hoặc kim loại thành hình trụ. [1]

Trên thị trường máy tiện để gia công cơ khí thường là 8 loại máy sau:

• Máy tiện CNC.
• Máy tiện vạn năng.
• Máy tiện tự động và nửa tự động.
• Máy tiện chuyên dụng.
• Máy tiện cụt.
• Máy tiện nhiều dao.
• Máy tiện ghép hình.
• Máy tiện đứng.
• Máy tiện Revolver.

2.2. Máy công cụ cắt.

Máy cắt hoạt động theo nguyên lý như sau: Sản phẩm sẽ được giữ cố định trên bàn máy, lưỡi cắt gắn trên trục chính của máy sẽ di chuyển trên bề mặt để cắt sản phẩm. Các phương pháp cắt theo hình sử dụng một dụng cụ cắt có dạng tương tự như khoảng cách giữa hai răng liền kề trên một bánh răng.

Phương pháp này thường được dùng để cắt răng bánh răng trên máy phay. Các phương pháp cắt khuôn mẫu hoặc sử dụng khuôn mẫu để định hướng máy cắt một điểm trên các máy cắt bánh răng côn lớn. Máy cắt được sử dụng để sản xuất các dụng cụ hay đồ dùng như: Inox, nhôm, thép, tủ điện công nghiệp, máy biến áp, các loại biển báo, biển hiệu và các sản phẩm trang trí nội thất,…

Có rất nhiều loại máy cắt được dùng phổ biến như:

• Máy cắt CNC.
• Máy cắt laser.
• Máy cắt plasma.
• Máy cắt tia nước.

2.3. Máy công cụ phay.

Phay là một trong những nguyên công cơ bản trong gia công. Chúng hoạt động dựa trên nguyên tắc loại bỏ vật liệu khỏi phôi bằng cách giữ yên vật liệu đó vào một vật cố định và đưa vật liệu đó vào một dụng cụ cắt đa điểm gọi là dao phay. Trong khi máy di chuyển xung quanh với tốc độ cao, chúng sẽ loại bỏ vật liệu khỏi các bộ phận như: Bề mặt phẳng, rãnh, vai, bề mặt nghiêng, khớp nối và rãnh chữ T của phôi,…

Máy phay thường được sử dụng để tạo ra các phôi chi tiết bằng cách sử dụng các bộ phận chuyên dụng. Chúng thường được điều khiển hoàn toàn tự động bằng máy tính, cho phép tạo ra các sản phẩm phức tạp. Một tính năng độc đáo của máy phay là phôi và dao cắt thường di chuyển riêng biệt trên nhiều trục.

Các loại phổ biến của máy phay bao gồm:

• Loại cột và đầu gối:
• Máy phay tay.
• Máy phay phẳng hoặc ngang.
• Máy phay đứng.
• Máy phay vạn năng.
• Loại sản xuất hoặc loại giường cố định:
• Máy phay đơn giản.
• Máy phay hai mặt.
• Máy phay Triplex.
• Máy phay kiểu phẳng.
• Loại đặc biệt:
• Máy phay bàn quay.
• Máy phay trống.
• Máy phay hồ sơ.
• Máy phay hành tinh.
• Máy phay điều khiển Tracer.
• Máy phay Pantograph.
• Máy phay CNC.

2.4. Máy công cụ mài.

Máy mài là hệ thống máy công cụ chạy bằng năng lượng quay một bánh mài có thể cắt hoặc mài kim loại và các vật liệu khác. Máy mài loại bỏ vật liệu bằng cách đặt phôi tiếp xúc với bánh mài đang quay được gọi là đai mài hoặc bánh mài, sau đó mài vật liệu không mong muốn đi. Máy mài là một trong những loại máy công cụ áp dụng quy trình chính xác nhất trong tất cả các loại máy với các bộ phận được mài xuống.

Ngoài được sử dụng để loại bỏ các vết trầy xước, vết máy móc hoặc một lượng nhỏ kim loại, chúng có thể được sử dụng để sản xuất các bộ phận có hình dạng và kích thước giống hệt nhau cũng như cải thiện độ hoàn thiện cuối cùng của bề mặt.

• Máy mài bề mặt:
• Trục ngang/bảng pittông.
• Trục ngang/bàn quay.
• Trục chính thẳng đứng/bàn pittông.
• Trục chính đứng/bàn quay.
• Máy mài bên trong.
• Máy mài trụ.
• Máy mài vô tâm.
• Máy mài đặc biệt.
• Máy mài khuôn.
• Máy mài ren.
• Máy mài CNC.

2.5. Máy công cụ chuốt.

Máy chuốt loại bỏ vật liệu bằng cách sử dụng dụng cụ cắt có răng gọi là lưỡi chuốt. Máy chuốt hoạt động dựa vào chuyển động tịnh tiến của dụng cụ cắt (dao chuốt) còn vật liệu gia công được kẹp chặt. Hình dạng lỗ gia công bằng phương pháp chuốt sẽ phụ thuộc vào hình dạng của dao chuốt. Các lỗ gia công chuốt bao gồm: Lỗ tròn, lỗ có rãnh xoắn, then,…

Các công cụ chuốt với nhiều kiểu dáng khác nhau. Các răng trên dụng cụ chuốt có khoảng cách đều nhau, với mỗi răng kế tiếp được thiết kế để ăn sâu hơn vào phôi, do đó hoàn thành thao tác chuốt chỉ trong một lần. Máy chuốt được ứng dụng trong ngành sản xuất ô tô như: Chế tạo bánh răng, hệ thống phanh, rãnh then,…; ngành đóng tàu thuyền như: Chế tạo bánh lái, cánh quạt,… và chế tạo một số thành phần của xe đạp, hệ thống tản nhiệt máy tính, dụng cụ cầm tay như: Cờ lê, ốc vít,…

Có 2 loại máy chuốt phổ biến như:

• Máy chuốt đứng.
• Máy chuốt ngang.

2.6. Máy công cụ ép.

Máy có thể ép, làm dập các bộ phận kim loại từ tấm kim loại và tạo hình các bộ phận theo hình dạng mong muốn. Máy cũng được sử dụng để cắt, uốn, gấp mép, ép, đập và tạo hình các bộ phận kim loại tấm ở mọi kích cỡ. Máy ép điện được chế tạo với nhiều kích cỡ khác nhau, từ máy ép nhỏ có thể đặt trên bàn làm việc cho đến máy nặng hơn lên đến 450.000 kg. Các quy trình này đều yêu cầu các máy ép có thanh di động có thể được ép vào đe hoặc đế. Ram di động có thể được cung cấp bởi trọng lực, liên kết cơ học hoặc hệ thống thủy lực hoặc khí nén.

Máy ép được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như: Nghiền, ép các sản phẩm bằng chất dẻo, ép giấy vụn, ép rác, ép dập tấm, máy ép phế liệu, hoặc dùng để lắp ráp các chi tiết, các loại máy công cụ khác.

Máy ép thông thường gồm có những loại sau đây:

• Máy ép thủy lực.
• Máy ép kim loại.
• Máy ép phi kim loại.
• Máy ép công suất nhỏ.
• Máy ép công suất lớn.
• Máy ép sử dụng bằng tay.
• Máy ép sử dụng bằng điện.

2.7. Máy công cụ bào.

Máy bào hoạt động bằng cách sử dụng chuyển động thẳng hoặc tuyến tính giữa dụng cụ cắt một điểm và phôi, để gia công đường dẫn dụng cụ thẳng và loại bỏ vật liệu. Máy bào có hai chuyển động cơ bản: Chuyển động tạo hình chính và chuyển động bước tiến. Chuyển động tạo hình chính của máy là chuyển động tịnh tiến của dao. Chuyển động bước tiến là chuyển động tịnh tiến của bàn máy mang chi tiết gia công.

Phương pháp gia công bào thường được sử dụng trong sản xuất hàng loạt quy mô nhỏ và sản xuất đơn chiếc. Các sản phẩm thích hợp với phương pháp bào thường có hình dáng hẹp và dài. Được ứng dụng để gia công các bộ phận như: Mộng trượt đuôi én, rãnh chữ T, bánh răng thẳng và trục then hoa,…

Các loại máy bào phổ biến hiện nay là:

• Máy bào ngang: Thường sử dụng khi gia công vật liệu có kích cỡ không quá lớn.
• Máy bào giường: Thường sử dụng khi gia công vật liệu có kích cỡ lớn.

2.8. Máy công cụ khoan.

Máy khoan loại bỏ vật liệu bằng cách sử dụng mũi khoan xoắn có đầu nhọn để khoét lỗ trên kim loại. Việc cắt và đùn kim loại kết hợp cạnh đục ở tâm mũi khoan là đặc điểm chính của máy khoan, giúp phân biệt nó với các hoạt động gia công khác. Các công cụ phổ biến khác để gia công lỗ cũng bao gồm: Doa, khoét lỗ và taro ren trong bằng cách sử dụng phụ kiện taro.

Máy khoan được ứng dụng nhiều trong sản xuất các chi tiết dạng lỗ như: Các loại vít và bu lông, nòng, xi lanh thuỷ lực, bề mặt kim loại,…

Các loại máy gia công cơ khí khoan được sử dụng phổ biến hiện nay là:

• Máy khoan CNC.
• Máy khoan đứng.
• Máy khoan bàn.
• Máy khoan cần.
• Máy khoan cầm tay.
• Máy khoan nhạy.
• Máy khoan đứng.
• Máy khoan xuyên tâm.
• Máy khoan gang.
• Máy nhiều trục chính.
• Máy khoan tự động.
• Máy khoan lỗ sâu.

2.9. Máy công cụ cưa.

Máy cưa vòng kim loại là loại máy cưa có lưỡi theo hình vòng tròn, được uốn cong di chuyển trượt trên hai bánh đà và chỉ có thể chạy cắt theo một chiều cố định. Nhờ trọng lực của thân cưa, phôi cắt sẽ được cố định ở trong Êtô, máy có thể được di chuyển từ trên xuống dưới và được ứng dụng để cắt những vật liệu nặng, lớn.

Máy cưa vòng đứng được sử dụng để: Cắt các hình dạng trong tấm kim loại, các đường viền bên trong và bên ngoài, và để cắt góc. Việc sử dụng các loại máy công cụ như máy cưa chạy bằng điện thường cho phép xử lý phôi nhanh chóng, thường là một lợi thế lớn so với các công cụ cầm tay.

Máy cưa có ba loại cơ bản:

• Máy cưa điện.
• Máy cưa băng.
• Máy cưa đĩa tròn.

3. Tổng kết.

Bên cạnh các loại máy đơn lẻ như trên, hiện nay máy gia công trung tâm tích hợp nhiều tính năng khác nhau của máy công cụ như: Tiện, cắt, khoan, phay,… Mỗi loại máy công cụ sẽ có một chức năng nhất định và chúng được chia ra nhiều loại nhỏ khác nhau. RX Tradex mong rằng bài viết sẽ giúp quý doanh nghiệp hiểu hơn về máy công cụ bao gồm những loại máy nào? để có thể dễ dàng lựa chọn loại máy phù hợp vào sản xuất và sử dụng.

Doanh nghiệp muốn hiểu rõ hơn về cách sử dụng và chức năng hay trải nghiệm từng loại máy công cụ, cũng như cơ hội học hỏi và tìm hiểu thêm những công nghệ hàng đầu trong ngành như: Gia công khuôn mẫu, gia công kim loại tấm, in 3D kim loạiin 3d kim loại,… Qua đó doanh nghiệp có thể ứng dụng tối ưu quy trình kinh doanh sản xuất có thể tham gia Triển lãm Metalex thường niên do RX Tradex tổ chức. Ngoài ra, RX Tradex còn có các sự kiện triển lãm nổi bật khác như: Vietnam Manufacturing Expo, Waste and Recycling Vietnam và NEPCON Vietnam giúp doanh nghiệp tìm kiếm và dẫn đầu xu hướng các ngành công nghiệp hàng đầu.

[1]: Nguồn: https://sumitech.vn/