Nhà kho thông minh là gì? Ưu và nhược điểm của nhà kho thông minh

Công nghệ tự động hóa và trí tuệ nhân tạo ngày nay không chỉ mang đến sự thay đổi lớn trong sản xuất mà còn tạo ra những cải tiến vượt bậc trong quản lý và vận hành kho hàng. Nhà kho thông minh, hay còn gọi là kho hàng tự động, là một trong những giải pháp công nghệ tiên tiến nhất giúp tối ưu hóa quy trình lưu trữ, quản lý và vận chuyển hàng hóa. Vậy nhà kho thông minh là gì và ưu nhược điểm của nó ra sao, cùng RX Tradex khám phá trong bài viết dưới đây.

1. Nhà kho thông minh là gì?

Nhà kho thông minh, còn được gọi là kho hàng tự động, là một cơ sở lưu trữ lớn dành cho nguyên liệu và hàng hóa sản xuất, sử dụng công nghệ và máy móc để thực hiện các hoạt động kho bãi. So với các nhà kho truyền thống, kho hàng thông minh có khả năng xử lý các yêu cầu nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Các hoạt động trong kho bao gồm nhận và xác định đơn đặt hàng, đếm sản phẩm, lưu trữ và ghi nhớ vị trí của chúng, và gửi đơn đặt hàng đến đúng địa chỉ. Nhà kho tự động hóa gần như toàn bộ quy trình và hành trình của hàng hóa từ nhà cung cấp đến khách hàng với độ chính xác cao.

Kho hàng thông minh kết hợp nhiều công nghệ tự động, tạo ra một môi trường kết nối nơi hàng hóa và yêu cầu có thể được nhận, phân loại, sắp xếp, nhận diện và chuẩn bị cho việc vận chuyển một cách tự động. Sự phối hợp giữa các công nghệ này cho phép tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả hoạt động của nhà kho, đồng thời giảm thiểu sai sót và nhu cầu về nhân công.

2. 7 công nghệ kho hàng thông minh mà bạn nên sở hữu 

Dưới đây là 7 công nghệ cần thiết cho một kho hàng thông minh hiện đại:

2.1. Hệ thống quản lý kho hàng (WMS)

Hệ thống quản lý kho hàng (Warehouse Management System – WMS) tích hợp toàn diện tất cả dữ liệu kho vào một nền tảng dễ truy cập. Điều này cung cấp cho các thành viên trong chuỗi cung ứng cái nhìn toàn diện về hoạt động kho, báo cáo nhanh chóng, thống kê thời gian thực, và khả năng lập kế hoạch chính xác.

Lợi ích của WMS:

• Truy cập dữ liệu theo thời gian thực giúp tăng khả năng hiển thị trong toàn bộ chuỗi cung ứng.
• Dự báo nhu cầu chính xác.
• Giảm chi phí lao động nhờ phân bổ lao động hiệu quả.
• Quy trình kho hàng được sắp xếp hợp lý và bố trí nhà kho tối ưu hóa.
• Cải thiện độ chính xác của lượt chọn và giảm thời gian giữa các lần chọn.
• Cải thiện tính linh hoạt và khả năng đáp ứng của kho hàng.
• Tăng cường an ninh và an toàn kho, cải thiện mối quan hệ với nhà cung cấp và mức độ dịch vụ khách hàng.
• Khả năng thực hiện chiến lược tối ưu hóa liên tục.

2.2. Công cụ chọn tự động

Tại các trung tâm phân phối có khối lượng hàng hóa lớn, công cụ chọn tự động giúp tối ưu hóa hoạt động lấy hàng, hỗ trợ hoặc thay thế hoàn toàn con người trong quá trình lấy hàng.

Lợi ích của công cụ chọn tự động:

• Giảm thiểu sai sót do con người và đảm bảo độ chính xác cao trong quá trình lấy hàng.
• Hoạt động liên tục 24/7, giúp rút ngắn thời gian lấy hàng và tăng hiệu suất.
• Nhân viên có thể tập trung vào các công việc giá trị cao hơn.
• Giảm thiểu sai sót và thất thoát hàng hóa, nâng cao chất lượng dịch vụ.

2.3. Xe tự hành AGV

Xe tự hành AGV (Automated Guided Vehicle) tự động hóa hoàn toàn quá trình vận chuyển hàng hóa, từ đưa, tải đến nhập kho, giúp tối ưu hóa hiệu quả và tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp.

Ưu điểm của AGV:

• Di chuyển tự động theo các đường dẫn kỹ thuật số, loại bỏ hoàn toàn sự tham gia của con người.
• Hoạt động liên tục 24/7, tăng năng suất vận chuyển.
• Được trang bị hệ thống định vị và điều hướng tiên tiến, đảm bảo di chuyển chính xác và tránh va chạm.
• Dễ dàng triển khai trong các kho hiện có, linh hoạt bổ sung thêm AGV khi nhu cầu vận chuyển tăng cao.
• Giảm thiểu chi phí nhân công, chi phí bảo trì và chi phí sửa chữa do tai nạn.

2.4. Hệ thống lưu trữ và truy xuất tự động (AS/RS)

Hệ thống lưu trữ và truy xuất tự động (AS/RS) tự động hóa hoàn toàn quá trình lưu trữ và truy xuất hàng hóa, giảm thiểu nhu cầu nhân công, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Lợi ích của AS/RS:

• Tự động hóa quá trình lưu trữ và truy xuất hàng hóa.
• Thiết kế theo mô-đun, dễ dàng mở rộng hoặc thu hẹp theo nhu cầu.
• Hoạt động chính xác cao, hạn chế sai sót do con người.
• Tăng tốc độ lưu trữ và truy xuất hàng hóa.
• Quản lý thông tin chi tiết về vị trí, số lượng và tình trạng hàng hóa.
• Giảm thiểu tai nạn lao động do vận chuyển hàng hóa thủ công.

2.5. Triển khai IoT

Internet of Things (IoT) giúp kiểm soát tất cả các bộ phận chuyển động của nhà kho, giảm thiểu rủi ro và tránh những sai lầm hoặc tai nạn.

Lợi ích của IoT:

• Cảm biến theo dõi nhiệt độ, độ ẩm và các điều kiện khác.
• Dữ liệu từ các phương tiện vận chuyển và sản phẩm giảm thiểu trộm cắp, làm giả, chuyển hướng và hư hỏng.
• Đồng bộ hóa dữ liệu trong một mạng dễ truy cập, tối ưu hóa việc kiểm soát hàng tồn kho, lập kế hoạch lao động và trải nghiệm khách hàng.

2.6. Trí tuệ nhân tạo (AI)

Trí tuệ nhân tạo (AI) cải thiện năng suất và giảm thiểu lỗi trong kho vận, nâng cao hiệu quả hoạt động kho bãi.

Ứng dụng AI trong kho vận:

• Tối ưu hóa đường dẫn chọn sản phẩm, tự động xác định tuyến đường hiệu quả nhất.
• Phân tích loại sản phẩm, số lượng, kích thước và trọng lượng để xác định loại bao bì phù hợp nhất.
• Đóng gói sản phẩm tự động, tính toán cách đóng gói tiết kiệm không gian nhất.
• Quản lý hàng tồn kho hiệu quả, theo dõi vị trí và số lượng sản phẩm chính xác.

Lợi ích của AI:

• Nâng cao năng suất hoạt động.
• Giảm thiểu lỗi và sai sót.
• Tiết kiệm chi phí lao động, bao bì, vận chuyển.
• Tối ưu hóa không gian lưu trữ.
• Nâng cao khả năng kiểm soát và quản lý hàng tồn kho.
• Cải thiện dịch vụ khách hàng.

2.7. Thiết bị di động

Thiết bị di động đã trở thành tiêu chuẩn trong ngành kho vận, mang đến nhiều lợi ích vượt trội.

Lợi ích của thiết bị di động:

• Truy cập thông tin hàng tồn kho, dữ liệu đơn hàng, vị trí sản phẩm ngay trên thiết bị di động.
• Giảm thiểu thời gian di chuyển và chờ đợi, nâng cao năng suất hoạt động.
• Hỗ trợ giao tiếp và phối hợp công việc hiệu quả hơn.
• Nhân viên có thể làm việc ở bất kỳ đâu trong kho.
• Giảm thiểu sai sót do nhập liệu thủ công.
• Tiết kiệm chi phí mua sắm, bảo trì và nâng cấp máy tính cố định.

Ứng dụng thiết bị di động:

• Quét mã vạch sản phẩm, xác định vị trí, số lượng và thông tin sản phẩm nhanh chóng.
• Cập nhật số lượng hàng tồn kho trực tiếp trên thiết bị di động.
• Kiểm tra và xác nhận đơn hàng ngay trên thiết bị di động.
• Theo dõi và quản lý vị trí sản phẩm trong kho.
• Sử dụng các ứng dụng nhắn tin, gọi điện thoại hoặc hội nghị truyền hình để giao tiếp và phối hợp công việc.

3. Chi phí triển khai nhà kho thông minh

Việc triển khai hệ thống nhà kho tự động (nhà kho thông minh)  mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, từ việc nâng cao hiệu suất hoạt động đến giảm thiểu chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, chi phí đầu tư vào hệ thống này là một yếu tố quan trọng cần được xem xét kỹ lưỡng. Dưới đây là một số yếu tố ảnh hưởng đến chi phí triển khai nhà kho thông minh:

• Mức độ phức tạp và quy mô của hệ thống: Hệ thống tự động hóa càng phức tạp và quy mô càng lớn thì chi phí đầu tư càng cao.
• Mức độ tự động hóa mong muốn: Doanh nghiệp có thể chọn tự động hóa toàn bộ quy trình hoặc chỉ một số phần nhất định. Mức độ tự động hóa cao hơn sẽ yêu cầu chi phí đầu tư lớn hơn.
• Quy mô hoạt động của doanh nghiệp: Các doanh nghiệp có quy mô lớn và lượng hàng hóa lưu kho nhiều sẽ cần đầu tư nhiều hơn so với các doanh nghiệp nhỏ.

Ước tính chi phí triển khai nhà kho thông minh

Chi phí triển khai nhà kho thông minh có thể được ước tính như sau:

• Giải pháp cơ bản: Dao động từ 200 đến 300 tỷ đồng.
• Giải pháp nâng cao: Khoảng từ 300 đến 500 tỷ đồng.
• Giải pháp toàn diện: Trên 500 tỷ đồng.

Các con số trên chỉ mang tính chất tham khảo và chi phí cụ thể có thể thay đổi tùy theo nhu cầu và điều kiện thực tế của từng doanh nghiệp. Việc đầu tư vào nhà kho thông minh đòi hỏi một khoản chi phí lớn ban đầu, nhưng những lợi ích lâu dài như giảm chi phí vận hành, tăng năng suất và cải thiện dịch vụ khách hàng sẽ mang lại giá trị đáng kể cho doanh nghiệp trong tương lai.

4. Ưu nhược điểm của nhà kho thông minh 

4.1. Ưu điểm

Công nghệ thông minh ngày càng phát triển, giúp các doanh nghiệp thực hiện công việc nhanh chóng và hiệu quả hơn với những rắc rối tối thiểu. Nhà kho thông minh là một giải pháp đột phá mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp. Dưới đây là những ưu điểm nổi bật khi triển khai nhà kho thông minh:

4.1.1. Tối ưu hóa kho hàng

Nhà kho thông minh giúp cải thiện hiệu quả của kho và tối ưu hóa quy trình làm việc thông qua việc sử dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến. Phân tích dữ liệu nâng cao được điều khiển bởi các thuật toán giúp quản lý luồng hàng tồn kho, tối ưu hóa lưu trữ và giảm thiểu các điểm tắc nghẽn trong quy trình. Điều này không chỉ giúp ghi lại các chỉ số quan trọng mà còn cho phép nhà kho hoạt động mượt mà hơn, từ đó cung cấp dịch vụ khách hàng tốt hơn.

4.1.2. Giảm chi phí hoạt động

Một trong những lợi ích lớn nhất của nhà kho thông minh là khả năng tự động hóa nhiều công việc, giảm thiểu sự can thiệp của con người. VIệc thiết kế nhà kho thông minh với sự kết hợp của robot, máy bay không người lái và các phương tiện tự động sẽ giúp việc thực hiện các tác vụ trở nên tự động hoặc bán tự động, từ đó giảm chi phí nhân công và nâng cao hiệu suất hoạt động.

4.1.3. Tăng tốc độ chọn và vận chuyển hàng

Nhà kho thông minh giúp rút ngắn thời gian xử lý đơn hàng thông qua việc sử dụng các thiết bị chọn hàng thông minh như máy quét, kính thông minh và robot. Các hệ thống này giảm thiểu thời gian tìm kiếm, xác minh và chọn hàng từ các kệ lưu trữ. Hệ thống phân loại bưu kiện và băng tải cũng giúp giảm thiểu sai sót và ghi nhãn sai, từ đó rút ngắn thời gian vận chuyển và mang lại lợi thế cạnh tranh.

4.1.4. Độ chính xác cao hơn trong hoạt động kho

Nhà kho thông minh giúp giảm thiểu sai sót trong các quy trình kho hàng, từ đó giảm tổn thất cho doanh nghiệp. Các công nghệ tiên tiến giúp tăng độ chính xác ở từng bước của chu trình thực hiện đơn hàng, giảm thiểu số lượng hàng bị thất lạc, hư hỏng hoặc hết hạn do quản lý hàng tồn kho không đúng cách.

4.1.5. Dịch vụ khách hàng tốt hơn

Với nhà kho thông minh, các doanh nghiệp có thể cải thiện cách tương tác với khách hàng, đáp ứng nhanh chóng các nhu cầu thay đổi, cung cấp hỗ trợ tốt hơn và nâng cao trải nghiệm tổng thể. Việc vận chuyển nhanh hơn, giảm chi phí và phản hồi nhanh chóng giúp doanh nghiệp xây dựng cơ sở khách hàng hài lòng và trung thành hơn.

4.1.6. Theo dõi tài sản và hàng tồn kho hiệu quả

Theo dõi hàng tồn kho là một yếu tố quan trọng trong quản lý kho. Nhà kho thông minh sử dụng các công nghệ như thẻ RFID, mã vạch và cảm biến để cung cấp khả năng theo dõi chính xác vị trí và tình trạng hàng hóa. Điều này giúp doanh nghiệp cải thiện kế hoạch chuỗi cung ứng, đảm bảo không xảy ra tình trạng hết hàng và quản lý hàng tồn kho hiệu quả hơn.

4.2. Nhược điểm

Tuy việc triển khai kho hàng thông minh mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng không tránh khỏi những hạn chế. Dưới đây là các nhược điểm chính cần lưu ý:

4.2.1. Đầu tư ban đầu cao

Việc đầu tư vào công nghệ tự động hóa đòi hỏi nguồn vốn lớn. Chủ doanh nghiệp có thể do dự khi phải chi trả một khoản lớn cho hệ thống mới. Mặc dù hệ thống kho tự động có thể mang lại lợi nhuận trong dài hạn, nhưng ROI ngắn hạn thường không rõ ràng.

Ngoài việc đầu tư vào máy móc và công nghệ, doanh nghiệp còn cần phải đào tạo nhân viên để vận hành hệ thống, điều này đòi hỏi thời gian và nguồn lực đáng kể. Hơn nữa, hệ thống cần phải được lập trình để hoạt động hiệu quả trong không gian nhà kho cụ thể.

Bên cạnh chi phí cài đặt ban đầu, hệ thống còn yêu cầu bảo trì thường xuyên. Khi hệ thống gặp sự cố, việc sửa chữa thường phải được thực hiện bởi chuyên gia, dẫn đến thời gian ngừng hoạt động tốn kém. Những chi phí này làm giảm một phần lợi ích kinh tế từ việc giảm nhân sự và tối ưu hóa quy trình.

4.2.2. Thiếu khả năng thích ứng

Nhà kho tự động hóa được thiết kế để thực hiện các nhiệm vụ đơn giản, lặp đi lặp lại. Khi có thay đổi về hàng tồn kho hoặc cách bố trí kho hàng, hệ thống cần phải được lập trình lại. Điều này trở thành vấn đề nếu nhà kho thường xuyên thay đổi sản phẩm hoặc cách bố trí.

Trong các nhà kho với sản phẩm và bố trí nhất quán, khả năng thích ứng không phải là vấn đề lớn, nhưng trong môi trường biến đổi, đây là một hạn chế cần cân nhắc.

4.2.3. Ảnh hưởng đến lực lượng lao động

Việc sử dụng tự động hóa trong kho hàng ảnh hưởng đến lực lượng lao động, giảm số lượng công việc có sẵn cho con người. Điều này có thể dẫn đến thất nghiệp hoặc cần tái đào tạo nhân viên cho các vị trí khác trong doanh nghiệp.

5. Ứng dụng nhà kho thông minh của các doanh nghiệp ngày nay 

Các doanh nghiệp hiện nay đang ứng dụng giải pháp nhà kho thông minh vào nhiều lĩnh vực khác nhau để tối ưu hóa quy trình và nâng cao hiệu quả. Dưới đây là những ứng dụng phổ biến:

5.1. Kho thành phẩm và nguyên liệu cho các nhà máy sản xuất

Giải pháp nhà kho thông minh được áp dụng rộng rãi trong các nhà máy sản xuất và chế biến thực phẩm, dược phẩm. Hệ thống này giúp quản lý hàng tồn kho hiệu quả, tự động hóa quá trình nhập và xuất hàng, giảm thiểu sai sót và nâng cao năng suất. Nhờ vào công nghệ hiện đại, các nhà máy có thể theo dõi và kiểm soát chặt chẽ nguyên liệu và thành phẩm, đảm bảo chất lượng sản phẩm cuối cùng.

5.2. Kho phân phối, kho trung chuyển, kho ký gửi trong ngành logistics

Trong ngành logistics, việc xây dựng kho phân phối, kho trung chuyển và kho ký gửi hàng hóa với hệ thống quản lý kho thông minh là một bước tiến lớn. Các kho này được trang bị dây chuyền nhặt lẻ (Order Picking) cho từng ngành hàng riêng biệt, giúp giảm thiểu nhân công và diện tích mặt bằng. Hệ thống thông minh này còn cho phép kiểm soát số liệu tồn kho theo thời gian thực trong quá trình nhặt lẻ và lưu kho, nâng cao độ chính xác và hiệu quả quản lý.

5.3. Kho lạnh và kho mát cho ngành thực phẩm đông lạnh

Giải pháp nhà kho thông minh cũng được ứng dụng trong các kho lạnh và kho mát để bảo quản thực phẩm đông lạnh, rau củ quả. Hệ thống tự động hóa giúp kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm và các điều kiện bảo quản khác một cách chính xác, đảm bảo chất lượng sản phẩm trong suốt quá trình lưu trữ. Nhờ vào công nghệ này, doanh nghiệp có thể tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu lãng phí và tối ưu hóa không gian lưu trữ.

6. Cuộc cách mạng nhà kho thông minh 

6.1. Sự phát triển của công nghệ nhà kho thông minh

Trong những năm gần đây, nhà kho thông minh đã trở thành một cuộc cách mạng trong ngành công nghiệp lưu trữ và logistics. Với sự tiến bộ của công nghệ, các giải pháp nhà kho thông minh đã thay đổi cách các doanh nghiệp quản lý và vận hành kho hàng của mình, mang lại nhiều lợi ích vượt trội.

6.2. Những yếu tố chính thúc đẩy cuộc cách mạng nhà kho thông minh

Tự động hóa:

• Tự động hóa là một trong những yếu tố quan trọng nhất của nhà kho thông minh. Các hệ thống như Robot, Automated Guided Vehicles (AGV), và hệ thống lưu trữ và truy xuất tự động (AS/RS) đã thay thế nhiều công việc thủ công, giúp tăng hiệu suất và giảm chi phí lao động.
• Những hệ thống này không chỉ làm việc nhanh hơn mà còn chính xác hơn, giảm thiểu sai sót và tăng cường độ tin cậy.

Trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (Machine Learning):

• AI và học máy được ứng dụng để tối ưu hóa quy trình quản lý kho hàng. Chúng giúp phân tích dữ liệu, dự đoán nhu cầu, và đề xuất các phương án lưu trữ hiệu quả.
• AI cũng hỗ trợ trong việc quản lý hàng tồn kho, giúp theo dõi và kiểm soát hàng hóa một cách chính xác và hiệu quả.

Internet of Things (IoT):

• IoT đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối các thiết bị và hệ thống trong kho hàng. Các cảm biến IoT giúp theo dõi điều kiện môi trường như nhiệt độ, độ ẩm, và tình trạng hàng hóa.
• Dữ liệu từ các cảm biến này được tổng hợp và phân tích để đảm bảo hàng hóa được bảo quản trong điều kiện tốt nhất, giảm thiểu tổn thất và hư hỏng.

Hệ thống quản lý kho hàng (WMS):

• WMS là công cụ quan trọng giúp quản lý toàn bộ hoạt động của kho hàng. Nó cung cấp cái nhìn toàn diện về hàng tồn kho, đơn hàng, và quá trình vận chuyển.
• WMS cũng hỗ trợ lập kế hoạch và tối ưu hóa quy trình làm việc, giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu suất và giảm thiểu chi phí.

7. Kết luận

Như vậy, hệ thống phân loại tự động không chỉ là công nghệ tối ưu hóa quy trình sản xuất mà còn là sự đầu tư chiến lược cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Với khả năng tích hợp các công nghệ tiên tiến và tối ưu hóa hoạt động, hệ thống nhà kho thông minh sẽ là giải pháp  mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp thúc đẩy năng suất, chất lượng sản phẩm và chi phí sản xuất.

Ngoài ra, nếu doanh nghiệp đang muốn tiếp cận nhiều  giải pháp cải thiện quy trình sản xuất, hãy đăng ký tham dự Triển lãm Vietnam Manufacturing Expo 2024. Đây là cơ hội tuyệt vời để doanh nghiệp tiếp cận các công nghệ tiên tiến, gặp gỡ các chuyên gia hàng đầu trong ngành và khám phá những giải pháp tối ưu nhất cho doanh nghiệp của mình. Đăng ký tham gia ngay tại đây.