Tái chế rác thải nhựa – Giải pháp bảo vệ môi trường và tài nguyên

Tái chế rác thải nhựa đang được coi là một trong những giải pháp hiệu quả nhất để giảm thiểu tác động xấu đến môi trường, tiết kiệm tài nguyên, giảm khí thải, và giảm thiểu sự lãng phí nguyên liệu sản xuất.

 Tìm hiểu thêm về lợi ích của việc tái chế rác thải nhựa, ý tưởng tái chế rác thải nhựa, công nghệ tái chế rác thải nhựa và các sản phẩm tái chế từ rác thải nhựa trong bài viết dưới đây.

1. Ô nhiễm rác thải nhựa là gì?

1.1 Khái niệm

Ô nhiễm rác thải nhựa là tình trạng ô nhiễm môi trường do sự tích tụ và sử dụng quá mức các sản phẩm nhựa, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường sống. Rác thải nhựa bao gồm các sản phẩm nhựa một lần dùng, chai, túi nhựa, đồ chơi và các sản phẩm gia dụng khác. 

Những sản phẩm này không thể phân hủy tự nhiên và thường được đổ ra môi trường tự nhiên, gây ra tình trạng ô nhiễm và ảnh hưởng trầm trọng đến sức khỏe con người, động vật và cả hệ sinh thái.

Rác thải nhựa có thể bị thải ra biển, sông, suối, hồ, đất đai và không khí, tạo ra những hệ quả đáng lo ngại như tắc nghẽn các con đường thoát nước, nhiễm độc đất, tắc nghẽn kênh thoát nước, tồn đọng nước và làm suy giảm hệ sinh thái địa phương. Tác động này đặc biệt ảnh hưởng đến các khu vực ven biển, nơi rác thải nhựa có thể ảnh hưởng trực tiếp đến động – thực vật sống dưới đáy biển.

1.2 Lợi ích của việc tái chế rác thải nhựa

Việc tái chế rác thải nhựa mang lại nhiều lợi ích về môi trường và con người. Dưới đây là một số lợi ích của việc tái chế rác thải nhựa:

• Giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên;
• Giảm thiểu sự phát tán của khí thải độc hại vào không khí;
• Tiết kiệm năng lượng và tài nguyên;
• Giảm thiểu sự lãng phí và tăng tính khả dụng của tài nguyên;
• Tạo ra các sản phẩm nhựa tái chế, sản xuất nhựa tái chế có chất lượng cao;
• Tạo ra hàng triệu công việc trong ngành tái chế trên toàn thế giới;
• Tiết kiệm chi phí sản xuất cho các doanh nghiệp;
• Giảm thiểu chi phí vận chuyển và xử lý rác thải;
• Tạo ra một chuỗi cung ứng và sản xuất tiết kiệm chi phí;
• Góp phần tạo ra một tương lai bền vững cho hành tinh.

1.3 Tình hình ô nhiễm rác thải nhựa ở Việt Nam

Theo thống kê của Tổ chức bảo vệ môi trường Việt Nam (ENV), mỗi ngày ở Việt Nam có khoảng 19.000 tấn rác thải được sinh ra, trong đó có đến 60% là rác thải nhựa. 

Một nghiên cứu khác của Viện Nghiên cứu và Phát triển Khoa học và Công nghệ (INEST) cho thấy, Việt Nam là một trong những quốc gia sản xuất và sử dụng nhựa lớn nhất thế giới, với sản lượng khoảng 2,5 triệu tấn/năm. Tuy nhiên, chỉ khoảng 27% rác thải nhựa được tái chế và tái sử dụng, còn lại được đưa vào bãi rác hoặc xả thẳng vào môi trường.

Sự ô nhiễm rác thải nhựa ảnh hưởng đến nhiều mặt đời sống, từ tình trạng ô nhiễm nước, không khí đến sức khỏe con người. Nhiều con đường, cảnh quan, cảnh vật đẹp của Việt Nam đã bị bao phủ bởi các mảng rác thải nhựa, làm mất đi vẻ đẹp tự nhiên và sức hút với du khách.

Theo cuộc điều tra của Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Công nghệ Đại học Quốc gia Hà Nội, đến năm 2017, Việt Nam tiêu thụ khoảng 1,8 triệu tấn nhựa mỗi năm, trong đó có khoảng 730.000 tấn là rác thải nhựa. Nếu không có sự can thiệp, số liệu này có thể tiếp tục tăng lên trong tương lai gần.

Để giải quyết tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa, cần có sự đồng tâm, phối hợp giữa các tổ chức, cá nhân, cộng đồng để tăng cường giáo dục và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Hơn hết là việc khuyến khích các ý tưởng sáng tạo từ việc tái chế rác thải nhựa.

2. Một số ý tưởng tái chế rác thải nhựa

2.1 Tái chế rác thải nhựa thành đồ dùng học tập

Tái chế rác thải nhựa để tạo ra đồ dùng học tập là một ý tưởng sáng tạo và có lợi cho môi trường. Bằng cách tái chế các loại nhựa như PET, HDPE, LDPE, PP, PVC, chúng ta có thể tạo ra nhiều sản phẩm hữu ích cho giáo dục như bảng phụ, khung bảng, hộp đựng vật dụng, giá sách và nhiều hơn nữa. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu lượng rác thải nhựa, mà còn tiết kiệm chi phí cho việc mua sắm đồ dùng học tập mới.

2.2 Tái chế rác thải nhựa thành vật liệu xây dựng

Các vật liệu xây dựng được làm từ rác thải nhựa có thể bao gồm các tấm vách, ống dẫn nước, vật liệu cách nhiệt và các vật liệu cho các mục đích khác trong ngành xây dựng. Một số sản phẩm xây dựng từ rác thải nhựa đã được phát triển, bao gồm cả tấm vách, vật liệu chống ẩm, tấm chắn âm thanh và ống dẫn nước. Các vật liệu này được sản xuất từ các loại nhựa như PET và HDPE, và đáp ứng được các yêu cầu về chất lượng và tiêu chuẩn xây dựng.

2.3 Tái chế rác thải nhựa làm đồ chơi

Rác thải nhựa có thể tái chế thành một số loại đồ chơi gần gũi như:

• Xe đồ chơi: các loại chai nhựa có thể được cắt ra và lắp ráp để tạo ra các mô hình xe đồ chơi.
• Máy bay và tàu thủy: Vỏ chai nhựa có thể được cắt và lắp ráp để tạo ra các mô hình máy bay và tàu thủy độc đáo.
• Đồ chơi lắp ráp: Với các mảnh nhựa nhỏ có thể tạo ra các đồ chơi lắp ráp như robot, máy bay không người lái và máy móc khác.
• Đồ chơi giáo dục: Các loại rác thải nhựa có thể được sử dụng để tạo ra các đồ chơi giáo dục như bảng chữ cái, bản đồ và các bài tập toán học.

2.4 Tái chế rác thải nhựa thành đồ trang trí

Các sản phẩm trang trí từ rác thải nhựa có thể được tạo ra bằng cách tái chế nhựa thông qua quá trình chế biến, thiết kế và sản xuất. Những sản phẩm này có thể được sử dụng để trang trí nhà cửa, văn phòng, quán cà phê, quán bar hoặc khu vực công cộng khác. 

Chẳng hạn như tái chế thành các bức tranh tường, hoa văn hoặc hình dán trang trí trên tường. Hoặc cũng có thể có những ý tưởng tái chế rác thải nhựa để tạo ra các vật dụng trang trí khác như khung ảnh, đồ trang trí bàn làm việc, thảm trang trí và chậu hoa…

Và tất cả những ý tưởng này đều giúp việc tái chế rác thải nhựa trở nên hữu ích và thú vị hơn, đồng thời giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

3. Mô hình tái chế rác thải nhựa

3.1 Công viên tái chế tại Rotterdam, Hà Lan

Vào tháng 8 năm 2018, Recycled Island Foundation và 25 đối tác liên quan đã giới thiệu công viên nổi trên mặt nước đầu tiên trên thế giới sau 5 năm nghiên cứu và quyên góp vốn. 

Công viên tái chế này được làm hoàn toàn bằng nhựa và rác thải trôi nổi trên sông. Số lượng nhựa tái chế được sử dụng để tạo ra các nền nổi hình thành thành một mô hình hình lục giác, tái hiện cảnh quan sông Maas tại Rotterdam trước khi con người gây ảnh hưởng đến môi trường.

Được thiết kế nhằm giảm sự ô nhiễm từ rác thải nhựa và tạo môi trường sống cho sinh vật, các nền nổi này thu hút sự phát triển của các loại thực vật trên và dưới bề mặt sông, tạo nguồn thực phẩm cần thiết cho sinh vật biển và khuyến khích cá đẻ trứng dưới mặt nước.

3.2 Con đường tái chế tại Rotterdam, Hà Lan

Tại Hà Lan, con đường thân thiện với môi trường với chất liệu nhựa tái chế được ra mắt bởi công ty xây dựng VolkerWessels. Đây được coi là một biện pháp giảm thiểu lượng khí CO2 thải ra môi trường.

Con đường này trải nhựa tái chế được đánh giá có nhiều tính năng ưu việt hơn, giúp rút ngắn thời gian xây dựng và bảo trì. Ngoài ra, việc bố trí các ống dẫn và dây cáp dưới mặt đường cũng trở nên dễ dàng hơn, hỗ trợ cho việc thoát nước và giảm tắc nghẽn ống dẫn nước.

3.3 Mô hình MR6 tại Cumbira, Anh

Kỹ sư McCartney cùng các chuyên gia ở Scotland đã nghiên cứu và tái chế nhựa thành chất liệu mới mang tên MR6. Mô hình này sử dụng nhựa phế thải, chất thải nông nghiệp và thương mại để tạo ra thảm đường có chất lượng tốt hơn 60% và tuổi thọ kéo dài gấp 10 lần so với các tuyến đường nhựa thông thường.

3.4 Công nghệ biến rác thải thành xăng dầu tại Nga

Các nhà khoa học Nga đã sử dụng công nghệ tái chế rác thải nhựa thành nguyên liệu xăng dầu. Phương pháp nhiệt phân trong môi trường yếm khí được sử dụng để phá vỡ các liên kết trong vật liệu nhựa và chuyển thành khí, sau đó khí được ngưng tụ thành chất lỏng xăng dầu. Công nghệ tái chế này được coi là thân thiện với môi trường vì không tạo ra chất gây ô nhiễm.

3.5 Công nghệ “biến rác thành tiền” tại Nhật Bản

Công ty Pet Refine Technology (PRT) ở Nhật đã triển khai kế hoạch thu mua các sản phẩm tái chế từ rác thải nhựa thành vật liệu tái sinh. Hàng ngày, PRT gom rác từ Tokyo và Kawasaki để chế biến thành hạt nhựa trắng. Sản phẩm này được xuất khẩu đến Trung Quốc và đã mang lại lợi nhuận lớn cho công ty. Dây chuyền tái chế này được xem như một mô hình “biến rác thành tiền” thành công với chi phí đầu tư rất thấp.

3.6 Mô hình “mượn chai nước” được áp dụng tại Na Uy

Na Uy được coi là một quốc gia tiên tiến trong việc xử lý rác thải nhựa, với tỷ lệ tái chế chai nhựa lên đến 97%. Một trong những chiến lược thành công của họ là áp dụng mô hình “mượn chai nước”.

Theo đó, khi mua một chai nước bằng nhựa, người tiêu dùng sẽ trả thêm một khoản phí từ 13-30 cent (tương đương 3.000-7.000 đồng). Sau khi sử dụng xong, người tiêu dùng có thể trả lại chai nước tại các máy tự động được đặt ở khắp thành phố và sẽ được hoàn tiền chỉ bằng cách quét mã vạch trên chai. Ngoài ra, các cửa hàng tiện lợi cũng có chương trình tặng tiền và điểm thưởng khi khách hàng trả lại chai nhựa đã dùng, nhằm khuyến khích người dân bảo vệ môi trường.

3.7 Bỉ áp dụng quy trình quản lý rác thải Ecolizer và Green Events

Bỉ là một trong những quốc gia hàng đầu trong việc tái chế rác thải trên toàn cầu. Các nhà khoa học đã phát triển hai phương pháp độc đáo là Ecolizer và Green Events để đo lường tác động của sản phẩm đối với môi trường. Hệ thống này cho phép các tổ chức tính toán được hệ quả tiêu cực của việc thải rác vào môi trường.

3.8 Công nghệ sinh học tái chế nhựa PET tại Áo

Một công ty ở Áo đã áp dụng công nghệ cao bằng cách sử dụng enzyme từ một loại nấm để tái chế nhựa PET. Các enzyme này sẽ giúp phân hủy nhựa PET thành phân tử nhỏ hơn, sau đó qua quy trình tái chế nghiêm ngặt để chuyển đổi thành nhựa chất lượng cao. 

Công nghệ xử lý chất thải này đã được các chuyên gia môi trường quốc tế đánh giá cao vì đã giúp thay đổi tình trạng ô nhiễm môi trường ở Áo. Nhờ phát hiện ra enzyme “ăn nhựa”, các nhà quản lý chất thải đã tìm thêm cách để tái chế nhựa PET, thay vì sử dụng các phương pháp đốt hoặc nghiền rác thải gây hại cho môi trường như trước đây.

3.9 Chính sách giúp Thụy Điển thành “Vua tái chế”

Thụy Điển được coi là một trong những quốc gia dẫn đầu trong việc tái chế rác thải. Điều đáng chú ý là quốc gia này đã phải nhập khẩu rác để đảm bảo hoạt động của các nhà máy tái chế. Chính sách tái sử dụng được thực hiện đồng bộ trên toàn quốc và đã gây ra sự chú ý lớn với chiến dịch “Miljonar-vanglig”, một cuộc vận động toàn quốc để khuyến khích sự chia sẻ và tái sử dụng. 

Một công ty chuyên về môi trường đã tổng hợp nhiều phương pháp thành công của Thụy Điển để trở thành quốc gia không rác, bao gồm việc xây dựng các trạm tái chế rác thải ở khắp nơi, không vứt thuốc còn dư, tổ chức chiến dịch phân loại rác cùng nhau…

3.10 Nhật Bản biến rác thải thành quần áo và gạch lát đường

Trung tâm Tái chế Tài nguyên Minato đã đưa các thùng nhựa đựng rác tái chế về nhà máy để tiến hành xử lý. Các công nhân sẽ thực hiện phân loại rác và chuyển đổi chúng thành các sản phẩm có ích. Dây chuyền tái chế rác thủy tinh của trung tâm này có công suất lên tới một tấn mỗi giờ.

Quá trình tái chế rác thủy tinh sẽ biến chai lọ thành các mảnh thủy tinh, được sử dụng để làm vật liệu lát đường hoặc tái chế thành chai thủy tinh mới. Trung tâm cũng có dây chuyền xử lý rác kim loại, với công suất nén lên tới 1.400 hộp cùng lúc, tạo ra nguyên liệu đóng hộp, vật liệu xây dựng và thậm chí còn được tái chế thành chai mới, sợi hoặc văn phòng phẩm.

4. Công nghệ tái chế rác thải ngày nay

Hiện nay, công nghệ tái chế rác thải đang ngày càng được chú trọng và phát triển. Nhiều công nghệ mới được ứng dụng nhằm giúp tối ưu hóa quá trình tái chế và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Một trong những công nghệ mới được áp dụng là plasma. Công nghệ này sử dụng nguồn năng lượng cao để phân hủy rác thải và biến chúng thành khí hoặc chất lỏng không độc hại. Công nghệ plasma được áp dụng cho nhiều loại rác thải, từ rác thải sinh hoạt đến rác thải công nghiệp.

Ngoài ra, công nghệ bioreactor cũng là một giải pháp tái chế rác thải khác được áp dụng nhiều hiện nay thông qua việc sử dụng vi khuẩn để phân hủy rác thải, sản xuất khí sinh học và phân bón hữu cơ. Do đó, công nghệ bioreactor được áp dụng nhiều cho việc xử lý rác thải hữu cơ.

Bên cạnh việc giới thiệu các mô hình, sản phẩm công nghệ, Triển lãm về thiết bị và giải pháp xử lý chất thải, công nghệ tái chế bảo vệ môi trường – Waste and Recycling Vietnam 2023 còn hướng đến việc giới thiệu giải pháp mới nhất trong lĩnh vực xử lý chất thải và tái chế bảo vệ môi trường. Triển lãm WRV 2023 được tổ chức bở RX Tradex là nơi hội tụ của các chuyên gia, doanh nghiệp và nhà nghiên cứu trên toàn thế giới để chia sẻ kinh nghiệm và giải pháp về xử lý và tái chế rác thải, góp phần vào việc bảo vệ môi trường. Đây chắc chắn sẽ là cơ hội để các doanh nghiệp tiếp cận và áp dụng các xu hướng mới nhất trong lĩnh vực công nghiệp của doanh nghiệp đó!

5. Kết luận

Nếu quan tâm đến lợi ích của việc tái chế rác thải nhựa, tìm hiểu về các ý tưởng tái chế rác thải nhựa, công nghệ tái chế rác thải nhựa và các sản phẩm tái chế từ rác thải nhựa mang tính ứng dụng, đừng từ bỏ cơ hội này. Đăng ký tham gia triển lãm WRV 2023 ngay hôm nay!